Gezond eten loont, ook zonder gewichtsverlies

Een nieuwe studie van de Harvard T.H. Chan School of Public Health en de Ben Goerion Universiteit in Israël doorbreekt een hardnekkig gezondheidsdogma: afvallen is geen vereiste om gezonder te worden. Uit het onderzoek blijkt dat bijna een derde van de deelnemers aan een langdurig voedingsprogramma géén gewicht verloor, maar toch aanzienlijke verbeteringen in hun metabolische gezondheid liet zien.

Gezond zonder minder te wegen

Hoewel deelnemers niet afvielen, nam bij velen het ‘goede’ HDL-cholesterol toe, daalde het hongerhormoon leptine, en verminderde de hoeveelheid visceraal vet – de gevaarlijke vetopslag rond vitale organen. “We zijn geconditioneerd om gezondheid te koppelen aan gewichtsverlies, maar dat beeld klopt niet altijd,” zegt hoofdauteur Anat Yaskolka Meir, epidemiologe aan Harvard. “Zelfs zonder kilo’s kwijt te raken, kan een gezond eetpatroon iemands risico op ziekte verlagen. Dat is geen mislukking, maar juist een teken van succes.”

Uitgebreide studie met diverse diëten

Voor het onderzoek werden 761 Israëlische volwassenen met buikvet gevolgd binnen drie grote voedingsstudies (DIRECT, CENTRAL en DIRECT-PLUS). De deelnemers kregen diverse gezonde diëten toegewezen, variërend van vetarm tot mediterraan of groen-mediterraan, en werden tussen de 18 en 24 maanden gevolgd.

De resultaten waren opvallend:

• 36% verloor meer dan 5% van hun startgewicht,
• nog eens 36% verloor tot 5%,
• en 28% verloor niets of kwam zelfs aan – de zogenoemde “gewicht-verliesresistente” groep.

Toch boekten ook deze laatste groep meetbare gezondheidswinst. Ze bleken gevoeliger te zijn voor metabolische verbeteringen zonder dat de weegschaal verschoof, met name oudere deelnemers en vrouwen.

Biologische factoren spelen mee

De onderzoekers ontdekten daarnaast twaalf DNA-methylatieplaatsen die voorspellend zijn voor gewichtsverlies, wat suggereert dat genetische factoren deels bepalen hoe goed iemand reageert op een dieet. “Niet iedereen reageert hetzelfde, en dat ligt niet puur aan motivatie,” aldus professor Iris Shai, medeonderzoeker. “Biologie speelt een cruciale rol.”

Hoopvol perspectief

De bevindingen zetten het gangbare idee over gezondheid en lichaamsgewicht op losse schroeven. In plaats van obsessief de kilo’s te tellen, benadrukt deze studie het belang van gezonde voeding als doel op zich. Want, zoals Yaskolka Meir het stelt: “Een gezond dieet werkt, ook als het getal op de weegschaal niet verandert.”