Nieuw inzicht in vetweefsel kan bijdragen aan toekomstige behandelingen van diabetes type 2

Nieuw onderzoek heeft onverwachte gezondheidsvoordelen van gewichtsverlies aan het licht gebracht. Naast het welbekende effect op bloedsuikerspiegels en het verminderen van complicaties bij obesitas, blijkt gewichtsverlies ook een diepgaand effect te hebben op het niveau van onze cellen: het helpt het lichaam verouderde en beschadigde cellen op te ruimen en stimuleert de afbraak van schadelijke vetten.

Het onderzoek, onlangs gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Nature, is de eerste diepgaande analyse van veranderingen in menselijk vetweefsel als gevolg van gewichtsverlies. Onderzoekers van het MRC Laboratory of Medical Sciences en Imperial College London onderzochten vetcellen van mensen met een gezond gewicht én van mensen met ernstige obesitas (BMI >35), die een bariatrische ingreep ondergingen.

Cellulaire schoonmaak en vetrecycling

De resultaten zijn opmerkelijk. Wetenschappers analyseerden meer dan 170.000 cellen uit vetweefsel van 70 proefpersonen. Bij degenen die gemiddeld 25 kilo verloren na een ingreep, werden veranderingen zichtbaar tot op cellulair niveau. Zo ontdekten de onderzoekers dat gewichtsverlies leidt tot een versnelde afbraak en hergebruik van lipiden—vetmoleculen die zich anders ophopen in organen zoals de lever en alvleesklier, met alle schadelijke gevolgen van dien.

Dit proces van lipidenrecycling zou een sleutelrol kunnen spelen in het verbranden van energie en het omkeren van vetophopingen die geassocieerd worden met insulineresistentie en diabetes type 2. Al is verder onderzoek nodig om dit verband volledig te bevestigen, de bevindingen geven een hoopvol aanknopingspunt voor toekomstige therapieën.

Opruiming van verouderde cellen

Een andere opvallende ontdekking: gewichtsverlies zorgt voor een afname van zogenoemde senescente cellen. Dit zijn beschadigde, verouderde cellen die hun functie verliezen, maar desondanks actief ontstekingssignalen blijven afgeven, wat leidt tot littekenvorming en chronische ontstekingen in weefsels.

Volgens hoofdonderzoeker Dr. William Scott helpt dit onderzoek te verklaren waarom gewichtsverlies zo’n krachtige impact heeft op de gezondheid. “We wisten al dat afvallen helpt bij het behandelen van complicaties zoals diabetes, maar dit onderzoek geeft voor het eerst een gedetailleerd beeld van de onderliggende cellulaire processen. Vetweefsel is meer dan alleen een energiereserve—het speelt een rol in hormoonhuishouding, temperatuurregeling en zelfs vruchtbaarheid.”

Een stap dichter bij betere behandelingen

Toch is het niet alleen maar positief nieuws. Bepaalde ontstekingscellen in het immuunsysteem bleken na gewichtsverlies nauwelijks te herstellen. Dit fenomeen, ook wel inflammatoire geheugen genoemd, kan mogelijk bijdragen aan gezondheidsproblemen als het gewicht weer toeneemt.

De studie werd mede gefinancierd door de Medical Research Council, Diabetes UK en Wellcome. Volgens Dr. Faye Riley van Diabetes UK is het onderzoek cruciaal. “Voor sommige mensen kan afvallen leiden tot remissie van type 2 diabetes, maar niet iedereen slaagt daarin. Dit onderzoek toont welke veranderingen in vetweefsel bijdragen aan die remissie. Het opent mogelijkheden voor innovatieve behandelingen die de positieve effecten van gewichtsverlies nabootsen, zonder dat iemand per se kilo’s hoeft kwijt te raken.”